Modernity turned awkward

1950: farm built up by my ancestors in the 17th century, prospering.



Winter 2009: an empty spot where the farm used to stand.



Nice work you guys.

Personalisme en ideologievorming

Nog iets naar aanleiding van het gesprek met de filosoof-psychiater. Emmanuel Mounier en zijn vriendjes van L'Esprit sloegen, zoals eerder gezegd, niet graag de brug van hun personalisme naar een concrete politieke theorie of ideologie. Eén van de redenen daarvoor kon zijn, of zou vandaag kunnen zijn, dat de essentie van het personalisme zoals ik het beschrijf net de openheid is, het relationele, terwijl ideologievorming noodzakelijkerwijs een geslotenheid impliceert. Maar er hoeft hier volgens mij geen onoverbrugbare kloof te zijn als dat relationele principe de motor én het zelfregulerende principe van de ideologie of de politieke theorie vormt en blijft. Kunnen we 'open blijven denken', kan de act van het denken open blijven staan terwijl we het denken? Ik vermoed van wel, en denk ook dat dit al verder uitgewerkt en onderbouwd is door anderen (fenomenologie? Levinas?).

Neurose in Kalmthout

Te gast op een afscheidsfeest in Kalmthout, en in meerdere opzichten in goed gezelschap.

1. Ik ontmoette een filosoof-psychiater die dissident is, in de zin dat hij zich verzet tegen de hoofdstroming in de psychiatrie, en dat hij dat theoretisch onderbouwt met wetenschappelijke artikels.

2. De bottom line: de psychiatrie schrijft te snel pillen voor en beschouwt psycho-therapie als onefficiënt, tijdrovend, een zaak voor psychologen in plaats van psychiaters.

3. Tot mijn verbazing zei hij ook dat beide (pillen en therapie) uiteindelijk hetzelfde bereiken: dat je hersenen stoffen aanmaken die ze te kort kwamen. Ik had therapie nooit zo bekeken.

4. Kort geleden had ik daar al over gesproken met een vriendin, die depressief was geweest tot ze pillen kreeg. Ze was totaal gechoqueerd van de (uiterst efficiënte) chemische werking van die pillen, met allerlei vragen tot gevolg van haar kant.

5. Het probleem is de persoonsverandering/nevenwerking, die er gewoonlijk optreedt. Patienten zeggen dat ze precies anders zijn maar ze weten niet hoe, en met anders bedoelen ze niet 'genezen' maar: vervreemd. Therapie zou dat effect niet hebben.

6. De vriendin waar ik over sprak was blijkbaar (zei zij ook) een zeldzaam succesverhaal. Het zijn net die verhalen die leiden tot het valse idee dat voor alles een pil-oplossing bestaat. Terwijl dat dus de uitzonderingen zijn. Een medicale oplossing is er gewoonlijk niet zonder neveneffect/vervreemding.

7. Die vervreemding heeft dan sociale gevolgen etc. Daarom was de filosoof-psychiater tegen de pilcultuur.

8. Daaruit volgend bestrijdt hij ook de grens tussen psychiatrie en psychologie, omdat ook psychologie dus een medisch effect beoogt. Psychologen beginnen nu zelf ook langzaam te begrijpen, dat het effect van hun therapie niets anders is dan het aanmaken van de nodige stoffen door de hersenen.

9. Ik heb hem wat geforceerd om de link te leggen tussen psychiatrie en personalisme, kwestie van mijn dada's op te dringen.

10. Wat vroeger 'bezeten' of 'demonisch' werd genoemd is een andere (achterhaald paradigma) taal voor wat nu een psychose is. Maar dat oude paradigma leeft nog altijd verder in de intuïtie en de taal van de mensen. Mensen leggen nog steeds de link tussen 'het kwaad', 'de gek' en 'de geslotenheid'. Een prachtig voorbeeld is die babydoder Kim. Zijn klasgenoten noemden hem stiekem 'Satan'.

11. Ze legden zo de link tussen een bepaald type gedrag (volkomen geslotenheid of opgeslotenheid in het personalisme) en 'kwaadaardigheid'.

12. Wat blijft is het probleem van de vrije wil. Binnen het oude paradigma was het kwaad een keuze binnen de wilsvrijheid, met toerekeningsvatbaarheid en straf tot gevolg. Binnen het nieuwe paradigma is kwaad een ziekte, een aantasting van de wilsvrijheid, met ontoerekeningsvatbaarheid en internering tot gevolg.

13. Het nieuwe paradigma is daardoor moeilijk te verzoenen met de terminologie van goed & kwaad. Er is nog wat denkwerk nodig om dat probleem op te lossen. Ik ga te rade bij Het kwaad van Safranski, een boek dat al jaren op de boekenplank staat te wachten op een functionele lezing, een lezing met focus.