zondag 8 november 2009

Current Events

Studying maths and other seafaring topics. Participating in National Novel Writing Month: 20.000K and write-in afternoon in Antwerp today. Spent several days on Boekenboers for human rights purposes. Bought a second hand print of Ernst Jüngers 'Op de Marmerklippen', Flemish edition 1942. Meeting some close fiends. Saw Madama Butterfly in Vlaamse Opera Antwerpen; reading 'Het kostbare weefsel' (Bart Dewever) en 'Over politiek' (Luc Huyse). Thinking. Badly neglecting some things and some people, hoping to catch up soon.

maandag 6 juli 2009

Dave Eggers on homework help centers

Listen to this:

http://www.ted.com/talks/dave_eggers_makes_his_ted_prize_wish_once_upon_a_school.html

Thank you,
Fenrig

Just a day in the center of Antwerp

Today I've met, among many others,

- An young Algerian woman who lived seventeen years in Belgium. She sustained close ties with her country of origin and her family. We spoke of human rights in Algeria and she very naturally agreed to support our human rights cause.

- A man who ardently refused to support human rights organisations because they did not fight for the lives of the unborn. He was talking about the abortion holocaust in current Western society.

- A curious and most polite elder man who recalled that I once was promoting an environmentalist organisation, while now I was advocating human rights. A long conversation ensued that covered the work of several ngo's, purity, Marx, and my objections to utopian world views. We parted in joyful sympathy.

- One of the I-POWER crew members. We talked about activism, self-understanding, long-term strategies and effective means to change the world.

zondag 14 juni 2009

To a friend

It has been six months since I wrote you. Living in Antwerp, my life is both the same and completely different as it was a year and a half ago. I have left the financial sector, most likely for good, and I work a few days in the week for an ngo, more precisely for the fund raising department. As a volunteer I'm still involved with small arms proliferation, and also with board responsibilities, further bringing into practice the policy on movement growth that we developed in the preceding years. That's not always easy as many people (including myself) have their own opinions and dogmas on how that should be done exactly. But there is progress and I think that we'll finally reach our targets.

You may or may not recall that I was following a course on nautical sciences. I continued to do so over the last months and this brought me to an incredible voyage at sea. The attached picture is one of the ship I boarded this Spring for one month. Navigating, steering, watch standing, position & compass calculating, but also cleaning, working on deck, and rigging the sails thirty meters above the ship: it was harsh work under the quite rigid authority of the instructors, but very rewarding. With no land in sight and no lights around, there is only the ship and the sea and, if the sky is clear, the stars above. And the curiosity of the Atlantic dolphins that accompanied us! :-). It was one of the most amazing experiences of my life. The completion of this seafaring internship gives me the possibility to sail as a trainee on all commercial vessels that can use a deck officer apprentice. I plan to spend the foreseeable future with seafaring and seafaring studies, ngo work, and reading/writing. Gradually this will give me a considerable and increasing mobility and freedom. Around next year's Easter my second term on the board will end, and I do not intend to go for a third term. I long to "uncommit" myself for a long time so that I can devote myself to other things. Maybe there is even a chance we could then meet somewhere in the US, if you would like that idea. Well that's still one year from now but then again I have understood how utterly short a year can be.

For the rest I think that I can congratulate you by now with your dissertation and your PhD. I'm sure you have a bright and interesting future before you in the world of education and investigation... I really hope, but I do not doubt, that you can spark the inspiration of many students to engage themselves further into international relations and human rights policies. It's a profound and exceptional contribution and a big difference you can make there. Furthermore I hope all is well with you as a person, and that you also find the time that you need for the things that you like.

I'm writing a short novel in English, 'Estimated Time of Arrival', on seafaring, human rights, and some memories I have, and of things that life brings about. I may send it to you one day as a present.

All the best and take care,
Fenrig

vrijdag 5 juni 2009

The Secret League of Biodiversity Keepers

This is one for the environmentalists among us.

A few days ago I was on the road once more, advocating for a large environmental organisation that is active for the conservation of endangered species, ecosystems and biodiversity. I meet a lot of people that are annoyed by my enthousiastic ravings. And I meet opponents. Most of the time, they are badly informed and even if I can't convince them or challenge their opinion, I still have the satisfaction of being right.

That day, I was beaten. I encountered some of those rare persons that have a lifetime of experience and are still compassionately driven for the same cause, but have left my organisation in bitter disappointment already a long time ago. This man, a fourty-something veterinary and surgeon, explained me in a mood of growing rage how large systems and organisations tend to suffocate their own purpose and become bureaucracies, tankers that have lost the power to act in a creative way and can not make a significant difference any more - they simply exist and keep themselves alive. He gave a wealth of examples from biology, economy, and managerial sciences (health industry, corporate decision processes, environmental lobbies).

While he spoke I slowly came to understand the origin of his anger. From childhood on, he was fascinated by small amphibians and reptiles. Like his father before him, he had become a specialist and a collector, breeding the species at home for years. He repeatedly cited their Latin names like it was daily use for him.

In Belgium, and especially in the Flemish region, the nearly-extinct species are no longer to be found on farmlands (poisoned to death), nor in environmental protection zones (due to mismanagement). Environmental lobbyists that influence the decision-making are mostly not the specialists in biodiversity, but amateurs of certain birds and popular wildlife. They are not capable of and not even open for the adequate, extremely delicate governing of the protected lands.

Consequently, the only spaces left for the endangered reptiles and amphibians are the industrial parks and construction zones. But because they live there, they officially do not exist for the environmentalists. What happens next is that the bulldozers and concrete mills are always the first to find them.

This veterinarian claimed the need to count, list and rescue these species and their larvae, but was not taken serious by the environmentalists. The latter prefer to undertake excursions in France to find species that are not more than a few miles away from each Flemish town, though in the 'black zones' that are not acknowledled. But, luckily, the man continued, there are a few brave people that go and collect embryos in the highest secrecy, to keep and protect them in their private gardens, even in this country's capital...

An undergound movement of highly specialised biodiversity keepers. Maybe they are around your corner. A fascinating idea. I have his email address.

Op zee, aan wal

Beste,

Na een reis van een kleine maand over Noordzee, Atlantische Oceaan en Golf van Biskaje ben ik terug aan wal, traag wennend aan het vreemde leven dat de mensen er slijten... Met dagenlang 360° water om je heen en een lege horizon kan je de wereldse zaken wel weer wat relativeren moet ik zeggen. Er is alleen het schip, haar bemanning met wie je de dag en de nacht door moet komen, en de zee - die alle vormen en kleuren aanneemt: diepblauw of grijs, vlak, hoog, hol, nevelig wit, spiegelachtig glad... We hielden ons bezig met duty (karweien, kuisen, keuken...), watch (het eigenlijke werk van een officier op de brug: kaartwerk, logboek, radar en instrumenten controleren, koersen berekenen, het weer observeren, lookout, sturen) en stand-by (werk aan dek of in de masten, het touwwerk bedienen beneden of op +30 meter hoog in de ra). Dat alles dag en nacht. Zeilen onder de sterren: als roerganger een zeilschip van 106 meter besturen, buiten om vijf uur 's nachts, onder open sterrenhemel met veel wind... het schip helt langszij in een hoek van vijfenveertig graden met de zee... en dan treedt de dageraad in... ik had niet gedacht dat ik zoiets mee ging maken... Ontzettend spectaculair dat zulke zaken kunnen volgen uit een beslissing: "het is tijd, ik ga varen".

Deze dagen bevind ik me, net als vóór ik vertrok, in wisselende stemmingen van prestaties en lethargie. Misschien zijn dat laatste die 'black dogs' waar Churchill of Hemingway over schreven. Ik heb, door weer te gaan studeren, mezelf de kans gegeven om radicaal uit te breken; de zeevaart is daartoe eerder een middel, dat past in een groter geheel van (bescheidener bedoeld dan hoe het er staat): de uitvinding van een nieuwe mens. Ik leef vandaag blijkbaar volgens een code of ideologie die ik in onze tijd nergens herken of terugvind. Het geeft me dikwijls een gevoel van vervreemding, dat me soms ook verlamt. Ik heb nu een massa tijd gekocht, tijd die ik wil doen renderen... Maar de zaken die ik op mij heb genomen liggen soms zwaar op de maag. Goeddeels vind ik het niet altijd gemakkelijk om de uren (te begrijpen zoals in de film The Hours) door te komen. Alles ligt klaar: een bevoorrechte positie in een grote organisatie, de bouwstenen voor een schrijverschap, wonen in het oude hart van een grote stad, hechte banden met goede vrienden, een boeiende opleiding die mijn wereld verder ontsluit, een toekomst met veel tijd en avontuur. Het is aan mij alleen om dat waar te maken. Deze dagen zoek ik verder naar oplossingen en manieren om mij te organiseren. (Alle tips zijn welkom.)

Vele groeten vanwege
Fenrig

Stemadvies

Dag beste mensen,

Met de verkiezingen voor de deur, de volgende bedenkingen. Er is een politieke crisis aan de gang en velen worden overweldigd door antipolitieke stemmingen maar er zijn genoeg mogelijkheden om helder te stemmen. Laat je stem spreken!

1. Stem links op Groen! of rechts op N-VA

Doe de traditionele partijen pijn omdat ze er niet in slagen om leiderschap te tonen en een duidelijke lijn uit te zetten. Stem daarom op de twee partijen die integer zijn gebleven; twee partijen die een duidelijke ideologische lijn hebben; twee partijen die over het algemeen de beste parlementsleden hebben (bedenk dat we een parlement moeten verkiezen en geen regering!). Als je eerder progressief wil stemmen, eerder voor communautaire verzoening en eerder economisch links, stem dan op Groen! Als je eerder conservatief wil stemmen, eerder Vlaamsgezind en eerder economisch rechts, stem dan op N-VA. Het is een manier om de drie traditionele politieke families op hun plaats te zetten.

2. Stem zeer links, stem PVDA

Als je in het bijzonder de SP.a wil straffen omdat ze niet links meer is, maar gewoon een neoliberale, paarse partij, overweeg dan op PVDA te stemmen.
- Eerst de mensen, niet de winst.
- PVDA is sterk verruimd, het zijn niet langer de dogmatische communisten van vroeger. Steun deze verruiming, laat zien dat een écht linkse stem in het parlement nodig is (de stem van de vakbonden, de andersglobalisten, de systeemcritici, de mensen die het neoliberale systeem niet normaal vinden, de armsten...).
- Het is beter één PVDA'er in het parlement te hebben dan de 15e SP.a-er.
SP.a zegt dat die 15e SP.a-er misschien nodig is om een rechtse regering te vermijden. Nu wil ik niet per se een rechtse regering, maar ik wil wel de SP.a eens overal in de oppositie zien zodat ze daar eens rustig kunnen nadenken over waar ze de laatste jaren nu eigenlijk mee bezig zijn.

Als je sociaal wil stemmen, waarom PVDA in plaats van Groen? Groen! beweert ook een fors sociaal programma te hebben. Een interessant breekpunt dat een mooi voorbeeld is: de BTW. De BTW-heffing is afhankelijk van het soort product:
* 6 % vooral voor basisproducten en geleverde diensten met een sociaal karakter (bijvoorbeeld: levensnoodzakelijke producten, personenvervoer, landbouwdiensten …)
* 12 % voor bepaalde goederen en geleverde diensten die vanuit economisch of sociaal oogpunt belangrijk zijn (bijvoorbeeld: kolen, margarine, abonnement voor betaaltelevisie …)
* 21 % voor handelingen die betrekking hebben op goederen of diensten die niet elders werden vermeld (bijvoorbeeld: nieuwe auto's, huishoudelijke apparaten, cosmetica ...)
De BTW op energie bedraagt nu 21%. PVDA wil die verlagen naar 6% omdat energie een basisbehoefte is, en een grote groep in onze samenleving in toenemende mate moeite heeft om de energiefactuur te betalen. Groen! is tegen zo'n verlaging omdat het vreest dat er dan meer verbruikt en verspild zal worden. Zo zie je dat bij Groen! uiteindelijk de ecologie primeert en bij PVDA het sociale aspect. Kies zelf wat je het belangrijkste vindt.

3. Beloon goede parlementsleden

Gelijk op welke partij je stemt, kijk het rapport van de parlementsleden na op www.standaard.be en beloon degenen die het goed hebben gedaan. Vergroot hun gewicht op de lijst door hun bolletje(s) te kleuren en niet gewoon het bolletje van de partij. Dit is ontzettend belangrijk omdat je je er anders bij neer legt dat België een particratie is waar alleen de kopstukken die in de media komen beloond worden en de ernstige maar minder bekende parlementsleden niet.

Dit alles ter overweging...

Vele groeten
Fenrig

dinsdag 10 maart 2009

Levinas en hoop

Na consultatie van een filosoof in een café aan de grootste markt van België weten we weer goeddeels wat het verschil is tussen Levinas' idee van 'het gelaat/de ander' en het personalisme. Bij Levinas is de ander een rechtstreekse aanslag op jou. De lucht die je ademt is die van de ander. De ander gaat vooraf aan jou en jij bent een schending van diens zijn. Bij het personalisme lijkt dat niet zo te zijn; vertrekpunt lijkt toch eerder de persoon zelf te zijn dan de ander, en er is geen sprake van zo'n confrontatie; de ander is noodzakelijk om een authentiek persoon te zijn.

Vandaag was ik een brief aan het schrijven aan een oud-leraar. Opeens stond er iets nieuws op papier: dat ik op zoek ben naar 'iets meer', iets als "het tegelijk samenvallen met jezelf én met de ander". Mijn tegenstelling tussen individualisme (authenticiteit = samenvallen met jezelf) en personalisme (authenticiteit = samenvallen met de ander) was opeens verdampt in iets nieuws. Sinds wanneer is zoiets denkbaar? Waar haalde ik opeens die hoop vandaan? Ik denk dat het te maken heeft met een ontmoeting van de voorbije dagen: 't was de kleindochter van die uitvinder die me er toe bracht. Ik kwam haar nog eens tegen en we luisterden naar Bach - misschien is er nog een andere dimensie, die van de muziek, die ik bij dit alles betrekken moet? Samenvallen door muziek? Of is dat schijn omdat je elk met je eigen oren luistert? Geldt wat Kundera poneerde over taal (het kleine woordenboek van misverstanden) ook voor muziek? Wat vangen we daar mee aan?


Reeds lang ben ik er van overtuigd dat het leven zowel lang als kort is. Het is lang genoeg om zich te kunnen wijden aan verschillende boeiende zaken, die heel uiteenlopend kunnen zijn. Maar het is ook kort, wat wil zeggen dat we met sommige dingen niet te lang mogen wachten.

Al minstens tien jaar heb ik het geluk me ongestoord en uitgebreid te kunnen wijden aan de zaken die ik het belangrijkste of het interessantste vond: geschiedenis, mensenrechten, jeugdwerk met moeilijke kinderen, literatuur, filosofie, en de trouwe vriendschap van verschillende opmerkelijke mensen die ik leerde kennen in de steden waar ik leefde en de organisaties waarvan ik deel uit maakte. Tot ieders verbazing maakte ik beroepsmatig een vreemde start door werk aan te nemen in de financiële wereld, toch niet direct de biotoop waar men mij zou verwachten. Nu goed, ik was nieuwsgierig naar het bedrijfsleven en het kapitalisme en naar wereldbeelden of mentaliteiten die een beetje haaks staan op de mijne; en ik zag en begreep er inderdaad zaken en mensen die ik elders nooit ontdekt zou hebben. Intussen weet ik dat ik er nog steeds zou kunnen werken, maar dat ik toch beter iets anders zou doen met mijn tijd.

Maar wat? In 1981 nam ik mij voor om te worden: een boekenwurm die de wereld probeert te begrijpen; iemand die mensen helpt; een schrijver; een avonturier. Ik ben dat zevenentwintig jaar later niet vergeten, en terugkijkend zie ik dat ik beetje bij beetje ben gevorderd over die weg, die voor anderen misschien wel grillig kan lijken. Alleen het laatste (de avonturier) kwam tot dusver niet van de grond. Ik overwoog om enkele jaren in het leger te gaan, maar dat leek toch niet de helderste keuze; bovendien had ik daarvoor te veel om handen. Niettemin moest er op een dag iets gebeuren. Het was pas vorige lente, terwijl ik herstelde van een zware klierkoorts, dat de vraag onstuitbaar bleef terugkeren: Fenrig, waarom ben je nooit gaan varen? Een oud en stil verlangen, wellicht deels gevoed door mijn opvoeding, dat toch nooit tot mijn mogelijkheden scheen te behoren. Maar waarom niet? In het eerste hoofdstuk van Moby Dick schrijft Herman Melville: “Some years ago – never mind how long precisely – having little or no money in my purse, and nothing peculiar to interest me on shore, I thought I would sail about a little and see the watery parts of the world. (...) There is nothing surprising in this. If they but knew it, almost all men in their degree, some time or other, cherish very nearly the same feelings towards the ocean with me. (...) The transition is a keen one, I assure you, from a schoolmaster to a sailor, and requires a strong decoction of Seneca and the Stoics to enable you to grin and bear it. But even this wears off in time.” Dit maar om te zeggen dat ik me met die vraag niet in slecht gezelschap bevind.

Jammer genoeg (of: gelukkig?) leven we niet meer in een tijd dat je van de ene dag op de andere op een schip kan aanmonsteren; tegenwoordig heeft iedereen certificaten nodig. Na enkele weken nadenken nam ik me voor om lessen te gaan volgen aan de zeevaartschool in Antwerpen. Zo eenvoudig kan het zijn: ik was sindsdien meestal te vinden aan mijn bureau op mijn werk in Brussel, en soms op de schoolbanken waar ik allerlei merkwaardige zaken leerde: koersen berekenen en op kaart zetten, driehoeksmeetkunde toepassen op een bol, morse, seinvlaggen, takelen en besturen van een reddingsboot; hoe overleven op zee; hoe je een containerschip moet aanmeren, lossen en laden; hoe je een sextant bedient; hoe je kan navigeren onder de sterren. Of toch de essentiële beginselen van al die zaken.

Intussen is onze afdeling in Brussel opgedoekt en werd mijn contract niet verlengd; ik kom nu aan de kost op een heel andere wijze. Maar de zeevaartopleiding is gebleven. Wat begon als een experiment is bittere ernst geworden, en zeer binnenkort neem ik verlof om een maand mee te varen met een opleidingsschip, een Poolse driemaster die hier afgebeeld staat. De tocht voert ons over de Golf van Biskaje naar de Spaanse kust.

Ik weet nog niets. Misschien heb ik een gen geërfd dat me bestand maakt tegen een leven op zee, misschien niet. Misschien ben ik drie weken zeeziek en kan ik daarna geen schip meer zien. Maar ik ga er van uit dat deze harde reis (naar het schijnt: weinig slaap, hard werk in ploegen en slecht eten) me enorm zal bevallen; en ik ben van plan om de komende jaren vaker op zee te zijn, zolang dat werkbaar is en zolang ik er genoegen in schep, en om daar op termijn ook de kost mee te verdienen. Zolang je niet alle vaarbewijzen hebt behaald (en om officier van de wacht te worden ben je toch drie jaar bezig) verdien je al heel wat geld op zee, maar ben je nog het grootste deel van de tijd aan wal. Men vinde mij dan bezig met mijn studieboeken of met een bepaalde mensenrechtenorganisatie, die de komende tijd nog steeds van mijn actieve inzet verzekerd is; of met het verdienen van genoeg geld om opleiding en dagelijks brood verder te kunnen betalen.

De voorbije maanden leerde ik in Antwerpen verschillende mensen kennen die jaren hebben gevaren (en in onze eigen familie kom je er ook een paar tegen) en al wat ik al hoorde en leerde klinkt zoals het zijn moet: als een roeping en als een beroep. En dat zal het ook voor mij zijn, nog meer na die maand op zee: mijn nieuwe beroep is de zeevaart, laat daar geen twijfel meer over bestaan. Na drie anderen met dezelfde familienaam (in 1550, 1960 en 1980) heeft ook Fenrig dus voor de zee gekozen.

Op een dag zal ook dat wel voorbij zijn; er liggen nog andere zaken op Fenrig te wachten hier in België en in de wereld. Maar alles heeft zijn tijd. Laten we nu varen, denken en schrijven.

De Portugese schrijver Fernando Pessoa citeerde graag het motto der oude zeevaarders: “Varen is noodzakelijk, leven niet”. Hijzelf maakt daarvan: “Schrijven is noodzakelijk, leven niet.” Honderd jaar na Pessoa denk ik dat ze allebei noodzakelijk zijn. De tijd zal uitwijzen wat er verder van mij terecht kan komen. Intussen hoop ik dat jullie mij een goede vaart wensen, en dat ik jullie telkens in goede gezondheid en geluk terug zal vinden.

Beste groeten,
Fenrig

zondag 8 februari 2009

Modernity turned awkward

1950: farm built up by my ancestors in the 17th century, prospering.



Winter 2009: an empty spot where the farm used to stand.



Nice work you guys.

zondag 1 februari 2009

Personalisme en ideologievorming

Nog iets naar aanleiding van het gesprek met de filosoof-psychiater. Emmanuel Mounier en zijn vriendjes van L'Esprit sloegen, zoals eerder gezegd, niet graag de brug van hun personalisme naar een concrete politieke theorie of ideologie. Eén van de redenen daarvoor kon zijn, of zou vandaag kunnen zijn, dat de essentie van het personalisme zoals ik het beschrijf net de openheid is, het relationele, terwijl ideologievorming noodzakelijkerwijs een geslotenheid impliceert. Maar er hoeft hier volgens mij geen onoverbrugbare kloof te zijn als dat relationele principe de motor én het zelfregulerende principe van de ideologie of de politieke theorie vormt en blijft. Kunnen we 'open blijven denken', kan de act van het denken open blijven staan terwijl we het denken? Ik vermoed van wel, en denk ook dat dit al verder uitgewerkt en onderbouwd is door anderen (fenomenologie? Levinas?).

Neurose in Kalmthout


Te gast op een afscheidsfeest in Kalmthout, en in meerdere opzichten in goed gezelschap.
  1. Ik ontmoette een filosoof-psychiater die dissident is, in de zin dat hij zich verzet tegen de hoofdstroming in de psychiatrie, en dat hij dat theoretisch onderbouwt met wetenschappelijke artikels.

  2. De bottom line: de psychiatrie schrijft te snel pillen voor en beschouwt psycho-therapie als onefficiënt, tijdrovend, een zaak voor psychologen in plaats van psychiaters.

  3. Tot mijn verbazing zei hij ook dat beide (pillen en therapie) uiteindelijk hetzelfde bereiken: dat je hersenen stoffen aanmaken die ze te kort kwamen. Ik had therapie nooit zo bekeken.

  4. Kort geleden had ik daar al over gesproken met een vriendin, die depressief was geweest tot ze pillen kreeg. Ze was totaal gechoqueerd van de (uiterst efficiënte) chemische werking van die pillen, met allerlei vragen tot gevolg van haar kant.

  5. Het probleem is de persoonsverandering/nevenwerking, die er gewoonlijk optreedt. Patienten zeggen dat ze precies anders zijn maar ze weten niet hoe, en met anders bedoelen ze niet 'genezen' maar: vervreemd. Therapie zou dat effect niet hebben.

  6. De vriendin waar ik over sprak was blijkbaar (zei zij ook) een zeldzaam succesverhaal. Het zijn net die verhalen die leiden tot het valse idee dat voor alles een pil-oplossing bestaat. Terwijl dat dus de uitzonderingen zijn. Een medicale oplossing is er gewoonlijk niet zonder neveneffect/vervreemding.

  7. Die vervreemding heeft dan sociale gevolgen etc. Daarom was de filosoof-psychiater tegen de pilcultuur.

  8. Daaruit volgend bestrijdt hij ook de grens tussen psychiatrie en psychologie, omdat ook psychologie dus een medisch effect beoogt. Psychologen beginnen nu zelf ook langzaam te begrijpen, dat het effect van hun therapie niets anders is dan het aanmaken van de nodige stoffen door de hersenen.

  9. Ik heb hem wat geforceerd om de link te leggen tussen psychiatrie en personalisme, kwestie van mijn dada's op te dringen.

  10. Wat vroeger 'bezeten' of 'demonisch' werd genoemd is een andere (achterhaald paradigma) taal voor wat nu een psychose is. Maar dat oude paradigma leeft nog altijd verder in de intuïtie en de taal van de mensen. Mensen leggen nog steeds de link tussen 'het kwaad', 'de gek' en 'de geslotenheid'. Een prachtig voorbeeld is die babydoder Kim. Zijn klasgenoten noemden hem stiekem 'Satan'.

  11. Ze legden zo de link tussen een bepaald type gedrag (volkomen geslotenheid of opgeslotenheid in het personalisme) en 'kwaadaardigheid'.

  12. Wat blijft is het probleem van de vrije wil. Binnen het oude paradigma was het kwaad een keuze binnen de wilsvrijheid, met toerekeningsvatbaarheid en straf tot gevolg. Binnen het nieuwe paradigma is kwaad een ziekte, een aantasting van de wilsvrijheid, met ontoerekeningsvatbaarheid en internering tot gevolg.

  13. Het nieuwe paradigma is daardoor moeilijk te verzoenen met de terminologie van goed & kwaad. Er is nog wat denkwerk nodig om dat probleem op te lossen. Ik ga te rade bij Het kwaad van Safranski, een boek dat al jaren op de boekenplank staat te wachten op een functionele lezing, een lezing met focus.


maandag 26 januari 2009

Muf

En de grootste uitdaging zal wel zijn om te zorgen dat heel dat verhaal niet te muf klinkt. Misschien moet ik iets hips doen zoals die gasten van IPOWER.

De verantwoordelijke samenleving

In de zomer van 2005 las ik in De Standaard een manifest van een groep humane wetenschappers met de titel "De verantwoordelijke samenleving". De ondertekenaars leken overwegend van christendemocratische signatuur. Het paginagrote artikel was opgebouwd rond de volgende vragen:

- Wat drijft ons? - Vrijheid en vertrouwen
- Wat willen wij dan? - Dat economie, techniek, wetenschap en politiek dienstbaar zijn aan de mens.
- Waarop hopen wij? - Verzoening.

"Een persoon is zoveel meer dan een ding, een burger, een consument, een kijker of een plant. Een persoon is engagement en verantwoordelijkheid. Welnu, voor een faire en vrije samenleving van verantwoordelijke mensen spreken wij ons uit."

Zij verwezen hierbij naar Emmanuel Mounier en zijn leer, het personalisme, 'de filosofie van de geëngageerde en verantwoordelijke mens', zoals het zeventig jaar daarvoor door Mounier was samengevat in zijn 'Personalistisch manifest'.

Eind jaren dertig was het personalisme 'hot'. Sartre schijnt zelf personalist te zijn geweest of gezegd te hebben 'dat iedereen over vijf jaar personalist zal zijn'. De tweede wereldoorlog en het succes van het existentialisme verdrongen het echter naar een zone waar het enkel nog kon dienen als een vage en zeer interpreteerbare inspiratiebron voor christendemocratische politici (gisteren: de progressief Reginald Moreels, vandaag: de conservatief Wouter Beke). Al moet gezegd worden dat Karol Wojtila, die toen nog geen paus was, eind jaren '60 een nieuwe academische uitwerking van het personalisme ondernam, door de brug te slaan naar de fenomenologie. Maar die poging is dan weer in de christelijke hoek geklasseerd en scheen geen basis meer om verder op te bouwen.

De auteurs van het opiniestuk beseffen het ook: "Wij bieden geen concrete oplossingen. Het personalisme is geen actieplan. Het is een methode van denken en doen. Wat ons bindt, is de unieke en onvervangbare waarde van elke mens en de verantwoordelijkheidszin van eenieder."

Jaap Kruithof in Het humanisme (2001):

"(...) Het begrip menselijke persoon werd tegenover het zich te veel permitterende individu en het onderdrukte collectieve wezen als oplossing geplaatst. Dat model werd door veel christendemocraten als redplank beschouwd (...). In de praktijk van de reële maatschappelijke betrekkingen heeft die sociale filosofie weinig verandering gebracht. De liberale regimes van het Westen hebben de voorbije vijftig jaar het individualisme een ongeremde ontwikkeling gegund en de sociaal-democraten en christendemocraten hebben die evolutie niet grondig tegengewerkt."

En inderdaad gaat de huidige christendemocratie, noch in de oppositie noch in de regering, op geen enkele wijze actief met dit gedachtegoed aan de slag. De hoger genoemde Wouter Beke, de partij-ideoloog van de CD&V, schreef nog een boek met als titel De mythe van het vrije ik, een boek tegen de liberalen van Verhofstadt en tegen de verlichting; wat mij betreft een af te keuren poging. Het personalisme lijkt me net een stroming die constructief wil zijn, die de brug zoekt vanaf de mens, omdat de mens alleen mens kan zijn via die brug; en niet de stroming die de mens terechtwijst en zegt: alleen in groep kan je jezelf zijn. Het ging net iets te veel die kant op.

In de periode na 2005 las en droomde en mijmerde ik vaak over dat personalisme en wat er nog mee te doen valt - hoe het concept te redden valt. Ik dacht:

Individualisme zoekt authenticiteit in jezelf.
Personalisme zoekt authenticiteit in de ander.


Dat is ordelijk en schematisch, maar ik weet nog niet hoe ik het moet staven. Ik sprak met een filosoof die het niet eens was met die enge interpretatie van individualisme. Dat is ook het standpunt van de liberale politici. Een andere filosoof, een getormenteerde dronken veertiger met wie ik diep in de nacht in een Leuvens stationscafé een waanzinnig gesprek had, schreef het hele project eerst af, om er dan peinzend op terug te komen; hij zei: ik zie wel een mogelijkheid om het te redden, maar dan zult ge sterk in uw schoenen moeten staan.

Intussen - Een overijverige katholieke student bezorgde me een halve nachtmerrie (op uw sterfbed komen de demonen op u gekropen en dan kunt ge kiezen: u volledig over geven of u volledig af sluiten). In een visioen donderde de hele christelijke metaforiek op mij neer. Ik zag horizon en eindpunt van een absoluut individualisme gesymboliseerd in de HEL (de isolatie... de verstoktheid in jezelf, het omkijken en vaststellen dat je lek geslagen schip definitief te ver van de kust is afgedreven...) en dat horizon van een absoluut personalisme in de HEMEL (de totale openheid, het zijnsverlies en tegelijk de zijnsontdekking in de ander) en begreep toen waarom de meeste personalisten het graag over God hebben.

Vanaf dat moment kwam ik, waar ik ging langs Vlaamse wegen, overal het personalisme tegen. Op de vreemdste momenten bleken mensen diep vanbinnen personalist, namen zij het op voor de ander vanuit dat principe, gaven zij anderen persoonsrechten zonder dat te beseffen; zwervers, kinderen, jeugdwerkers, een schrijver - ik herkende in bepaalde oordelen en keuzes de echo van principes die ik personalistisch moest noemen omdat ze over hetzelfde gingen, soms letterlijk: deze mens is een persoon, dus doe ik dit of dat wel of niet. Een persoon...

Tegelijkertijd groeide in mij de ergernis dat hedendaagse progressieve intellectuelen het niet meer over goed & kwaad mogen hebben. Die begrippen moeten, sinds het morele relativisme, steeds tussen aanhalingstekens. Vanaf vandaag niet meer. Ik heb er de pest aan dat die absolute begrippen door de conservatieven zijn geclaimd. Vandaag claim ik, Fenrig, ze zelf. Er is goed en er is kwaad; goed is open en kwaad is gesloten; er bestaat een objectieve ethiek buiten onszelf; we zijn geroepen, omdat we personen zijn, om voor goed en tegen kwaad te zijn, en te zien te oordelen en te handelen, te helpen - op een bepaalde manier hebben we een onbehouwen, naïeve ethiek van actie nodig, die van de ridder en de ksatrya. Laat we die ethiek, die nu alleen nog maar grondt in grondgevoel, fijnzinnig onderbouwen met de Verlichting en Popper en de rationaliteit en de goede personalisten. En ik verklaar meteen ook de oorlog aan het cynisme. Het wordt een fijne, fijnzinnige, wakkere, blijmoedige oorlog. Wie doet er mee?

IPOWER, Cardijn and other habits

In my opinion, IPOWER is an interesting experiment. It aims at promoting a lifestyle of self-realisation and self-expression by postulating three guiding principles:

- Being open-minded

- Active thinking

- Putting your vision into practice

and by creating an online community of people endorsing it. These principles echo the teaching of Cardinal Cardijn who taught children of the worker's class to develop themselves intellectually and morally by adapting the principles of zien (seeing), oordelen (judging), handelen (acting).


Today I came across the teachings of Stephen Covey called The Seven Habits of Highly Effective People. A highly effective friend recommended it half a year ago. The seven key values are: responsability, vision, integrity, mutual respect, mutual understanding, creative cooperation and renewal. You should check out the book or the online audio-book to see why these concepts are related and what they cover.

zondag 25 januari 2009

Revolutionary Road

De vraag die mij het meeste bij blijft na het zien van Revolutionary Road is de volgende: welk deel van het publiek kon zich met de film identificeren, en op welke wijze? En wat zeggen het ene en het andere over henzelf, en over de wereld?

Ik las veel recencies, ze waren erg verdeeld. Sommigen vonden de film slecht op filmtechnische gronden (omdat deze thematiek al beter is uitgewerkt, bijvoorbeeld door Bergman); anderen omdat ze de twee hoofdpersonages vervelende verwende kinderen vonden. Ik herkauw en blijf met vragen achter.

dinsdag 20 januari 2009

Moral Clarity / morele helderheid

Er is een boek uit van Susan Neiman (een filosofe van wie ik nog nooit hoorde), Moral Clarity, waarin verschillende interessante dingen in moeten staan - dat leid ik alleszins af uit een interview met haar in De Standaard der Letteren.

De tweede keer dat ik het interview las ervoer ik dat ik het niet eens was met de wijze waarop ze begrippen invulde (idealisme, realisme, relativisme, waarheid, tolerantie). Maar discussies over woorden zijn in feite niet interessant: begrippen zijn slechts labels, werkdefinities, en op het einde van een discussie over woorden blijkt gewoonlijk dat iedereen hetzelfde bedoelde (en de discussie, die niet ten gronde is gevoerd, is dan gewoonlijk voorbij omdat iedereen het intussen beu is). Daarom geen verdere bespreking van de begrippen.

De bottom line: red het idealisme.

Neiman verbindt realisme met relativisme. Links is volgens haar vastgereden in ironie en zelfkritiek waardoor het verlamd is geraakt en de oude idealen niet meer worden gekoesterd. Links pleit nu voor realisme. Links is nu inderdaad de 'verstandige beleidspartij', alleen wie donkerrood is die is nog idealist en dat is verkeerd (zie De Bruyn contra Gennez); dat is vandaag 'heimwee naar travaillisme'. Links heeft de werkelijkheid (lees: het neoliberalisme) aanvaard, het is realistisch geworden. Intussen kan rechts aan de slag met de oude idealen: vrije meningsuiting, mensenrechten, gelijkheid, rechtvaardigheid, redelijkheid en rationalisme, gezond verstand.

Het begrip 'idealisme' is vooral besmet geraakt door het communisme en de val van de Muur in 1989. Maar ook de nazi's waren idealisten. Hoe vermijd je de revolutionaire excessen? Naar mijn gevoel heeft Popper het belangrijkste daarover al gezegd in The Open Society and Its Enemies: door peacemeal engineering in plaats van utopian engineering. Hervormers mogen geen blauwdruk klaar hebben liggen van een ideale samenleving: ze moeten stap voor stap probleem per probleem rationeel analyseren en aanpakken.

Popper ging in de filosofie op zoek naar de gevaarlijke ideeën (van Plato over Marx naar het communisme en over Hegel naar het fascisme). Neiman doet nu het omgekeerde, ze gaat in de filosofie op zoek naar een basis om idealisme op te bouwen. Ze vindt vooral steun bij de Verlichting. Wat ik zo fijn vind is dat ze eens in durft te gaan tegen de kritiek op de verlichtingsfilosofen (vooral dat die te extreem en te radicaal waren en de mens niet snapten). Neiman sterkt me in het idee dat de verlichtingsfilosofen zeer wijs en genuanceerd waren en dat we ze gewoon maar weer eens moeten lezen. De verlichtingsdenkers zijn altijd actueel.

Ze zegt ook iets interessants over fundamentalisme. Dat beantwoordt niet, zoals vaak wordt gezegd, aan de zoektocht naar eenvoudige verklaringen. Het is wel een antwoord op het gebrek aan een 'robuust waardenstelsel' in het Westen. "Mensen bekeren zich niet uit gemakzucht tot het fundamentalisme. Wel omdat ze een vorm en een kader missen voor hun idealisme." Links kan, op basis van de Verlichting, zo'n waardenstelsel ontwikkelen. "Het fundamentalisme leert ons dat je iets grondigs mist in je leven als je geen idealisme koestert, als je het actieve leven niet nastreeft, het leven met en dankzij idealen, als je de opoffering voor idealen niet kent. Zij zien het leven als een moreel geleid proces van zelfverbetering en van betrokkenheid bij een gemeenschap. Dat is ook voor ons inspirerend.'

Ze vist ook oude waarden op: eerbied en respect en goed en kwaad. Op dat spoor zat ik ook, via het personalisme. Het gaat over hetzelfde. Ik zal het later verder uitwerken. Herwaardering van de waarden. Engagement. Het doet me denken aan ridders en kastelen.



donderdag 15 januari 2009

Concept

The amounts of text posted here in the starting phase of this blog are drawn from older postings in an abandoned format. I was then, late August 2008, inspired by a strangely interesting internet project called IPOWER [http://ipower.ning.com].

Though I like writing and sharing a few of my thoughts, I was never drawn into the concept of blogging, due to the high risk I would grow weary of it. On the other hand, I was rather successfull in sustaining a quasi-diary from 1996 until today so prospects in the long run are not that bad.

Strongly differring from a diary concept, the blog is driven by the overall desire to share. But apart from that, a blog can have an internal project. It is my initial idea to use this blog as a therapy to battle the problem of personal defragmentation as I see it in our modern society. Though I am not yet sure what that would mean. Tentatively, for now just the following: in modern/postmodern big city life many people are torn apart into their various projects and social circles. How many I's are we? And how much of a personality can we today perceive from a normal contact with another person? That used to be different. In this blog project, I will try to bring together several fields and lines by constructing the heteronymous person of Fenrig, a person that would be closer to my real identity as the one perceived in daily life.

In time I hope to weave several central themes into one tapistry by sharing and interpreting daily life in their light.

Internet & privacy, a heteronym solution

On the internet, there is no anonimity in the legal sense. If you are some political activist, planning terror or havoc, they will get you. I have no illusions on this. Google keeps track of all my weirdest searches, ready and accessible. And a smart hacker will get me too. On the other hand, there surely are intimacy gradients. The moment I noticed that my LinkedIn profile could be googled by anyone, I destroyed it without remorse. When I judged Facebook too great a risk, I left.

So why am I then here on a blog, in open water, expressing my thoughts freely, with pictures and all? Well, on blog sites, I am all for heteronyms. Which means that I truly am Filip Fenrig. But it's not my name. And this person's thoughts will be sincere, but they can be experiments, in the sense that they result from a heteronymous side of me - a completer manifestation of an important part of me, in a way. This is simply a result of the fact that it is possible here. And between the pictures of some good things around me and in my past (all mere archaeology of the soul), you will never see a picture of myself here, nor will anyone link one... It's a small prerogative I grant myself. This I say because honesty is a good that is as valuable as privacy is.

Now, what's the fuss? Don't we all have pseudonyms? Don't we all hide behind a nickname? - Well, most of us do indeed. But a heteronym is not a pseudonym. A pseudonym is the same person behind another name. A heteronym is another person behind another name.

Okay, but don't we all modify our personality a bit behind a nick? Who expects to meet the real you or me behind a pseudonym? - Fair. But a heteronym does this methodically, as a project. It may be found remarkably true that we can get to know ourselves better by disintegrating our personality, that is, in a controlled way. In other and less catastrophic words: we can develop an important part of us in heteronymous eleboration, like children learn about themselves and society in simple role play.

For all matters regarding heteronyms, and the most interesting and most fascinating use of them, their zenith as we can say, I refer to Fernando Pessoa, who fused me into creating a blog, and who is cited, unfortunately in Dutch, in the introductory passages of this blog.

Just an experiment.

Het personalistisch minimum

En dan was er Gotland: het personalistisch minimum, het laagste punt op de curve. Op de trein naar huis wilde ik meteen beginnen schrijven over de afgrond die ik had gezien, maar ik bleek mijn notaboek in Visby te hebben gelaten; dan ben ik maar verwoed de kantlijnen van een tijdschrift vol beginnen kladden. Visby was een verschrikkelijke, pijnlijke, interessante ervaring. Ik schreef een vriend: “Ben onderweg van Kalmar naar Kopenhagen, de weg naar huis. Je hebt er geen idee van hoe belachelijk deze reis was. Maar mijn wereldbeeld en personalisme zijn nu sterker dan ooit. Het klopt. Ik zie zuiverder wat onze opdracht aan de ander is... Het is ofwel geven, ofwel de hel. Aan ons om te kiezen... Eens te meer dank ik je voor je vriendschap, het was een van de redenen van mijn geduld met deze arme falende mensen.” Wat spreekt daar uit? Toch geen hoogmoed hoop ik? Ze moesten het eens weten. Nu zitten ze daar in Visby een beetje met z'n tweeën te stinken. Maar ik zal er toch iets over moeten schrijven, op een verteerbare manier – over hoe jammer ik het vind dat ik er niet in ben geslaagd om door te dringen tot hun leefwereld, hun interesses, tot hun persoon. Ik was er rijker door geworden. Maar het ging niet. Die twee mensen waren 'afgrondelijk', elk op hun eigen manier. De ene was cynisch en in zichzelf gekeerd, tegelijk het extreme gedrag van de andere observerend en soms terechtwijzend. Die andere gedroeg zich als een klein kind... Elk gesprek zag hij als een discussie, als een uitdaging om de bovenhand te halen. Tegelijk ging hij bijna elk gesprek uit de weg – en in plaats van gesprekken waren er salvo's van indrukken en commentaren, niets diepers dan stimulus-respons-gedrag of botte afkeuring van andermans idee. En soms heel opvallende verontschuldigingen ook, geforceerd als uiting van extreme onzekerheid. Steeds de drang om 'iets te doen' terwijl reizen deels ook 'zijn op locatie' kan betekenen: een ander decor voor een ander gesprek. Neen, deze reis was een personalistische mislukking, en voor mij, een tafereel uit de hel; maar op elk moment koesterde ik me in de warmte van eigen vreugde, het vuur van optimisme en levensvisie, de gedachte aan alle heerlijke uren met alle heerlijke vrienden; de gesprekken die uren lang naar elkaar toegroeien bij een glas wijn; de herkenning van oog tot oog; de liefde tussen mensen. De liefde tussen personen. Elke dag zie ik de theorie van het personalisme meer en meer bevestigd. En cynisme is vanaf vandaag immoreel.

Why I left Facebook

At the end of August I left Facebook. I cleared the contents as much as I could, changed my name and deactivated my profile. The sixteen friends I had received a polite email to explain that it was nothing personal, but I considered Facebook to be an unholy place for me.

In fact, I think Facebook was created by the devil, you know, the One Without Empathy. I subscribed to it so that I could keep in touch with a friend who's in another continent. I found one or two great people back, that was nice. I heard one or two interesting things. For the rest, I saw pictures of my friends at all kinds of parties. Too much information. And I saw friends of my friends, people I do not like, all over the place. Then the Machine suggest you can be their friend as well. So that you can have 566 friends. Well, I do not have that many friends. Facebook violates your privacy. It creates a fake world of fake friends. Also, it makes all communication superficial. Ugly pictures. Stupid remarks. Silly games. And then, the annoying Wall. Come on.

Heard the following comment on New Year's Eve. There are only two people that follow your page on Facebook: you and your stalker.

Opdracht

"Antieke zeevaarders hadden een glorieuze zegswijze: Varen is noodzakelijk, leven niet. / Ik wil voor mij de geest van deze uitspraak, zó gewijzigd dat ze past bij wat ik ben: Leven is niet noodzakelijk; noodzakelijk is scheppen. / Ik beoog niet mijn leven te genieten; ik denk daaraan zelfs niet. Ik wil het slechts groot maken, ook al moeten daartoe mijn lichaam (en mijn ziel) het hout zijn voor dit vuur. / Ik wil het slechts van alle mensen maken; ook al moet ik het daartoe verliezen als het mijne." | Fernando Pessoa

Afbraak oude boerderijen in Kieldrecht

Sta me toe jullie te vragen om de onderstaande petitie te tekenen.

http://www.ipetitions.com/petition/kieldrecht?e

Als compensatie voor het verlies aan flora en fauna door de bouw van het Deurganckdok heeft de Vlaamse regering zich ertoe verbonden een nieuw natuurgebied te creeren. Voor de aanleg van dit gebied wordt in de Kieldrechtse polders op dit moment overgegaan tot de sloop van een achttiende- en negentiende eeuwse hoeve. Een belangrijke reden hiervoor is het feit dat de hoeves nog werkzaam waren als landbouwbedrijf: het waren bedrijfsgebouwen in een te voorziene natuurzone.

De schuren waren tot voor kort nog in gebruik en zijn in goede staat. Wie er binnen komt, wordt verrast door de authentieke gebinten. Daarenboven zijn de schuren beeldbepalend in het omliggende landschap en hun afbraak zou een onherstelbaar litteken veroorzaken. In aanloop van de afbraak werd geen onderzoek gevoerd naar de waarde van het onroerend erfgoed. Het vakgebied betreurt dat het pas onlangs op de hoogte werd gesteld en verzoekt dringend om nader onderzoek.

Ter info, de aangrenzende hoeve waar mijn voorouders van generatie op generatie hebben geleefd moest er in december al aan geloven. Wars van enig persoonlijk sentiment van mijnentwege vraag ik jullie om op deze wijze protest aan te tekenen tegen de manier waarop de overheid het polderdossier al sinds de jaren '60 behandelt.

beste groeten
FENRIG

Blijmoedige rationalisten, voorwaarts!